Wat is oververhitting?

Het is een bloedhete zomerdag en de zon schijnt fel. Je voelt je ineens licht in je hoofd, je krijgt hoofdpijn en je voelt je moe. Misschien heb je dorst, maar sta je er niet bij stil dat dit de eerste tekenen van oververhitting kunnen zijn. Wat begint als iets kleins, kan snel gevaarlijk worden.

Wat is oververhitting?

Je lichaam heeft een slim systeem om koel te blijven, maar soms werkt dat niet goed genoeg. Oververhitting gebeurt als je lichaam te veel warmte vasthoudt en die niet snel genoeg kwijt kan. Dit kan komen door extreme hitte, zware inspanning of een benauwde ruimte zonder frisse lucht. De kans hierop wordt groter als je niet genoeg drinkt, lang in de hitte blijft of te weinig rust neemt. Als je lichaam te warm wordt, kunnen je organen en hersenen schade oplopen.

Zonnesteek

Een zonnesteek ook wel hitteberoerte genoemd, ontstaat als je lichaam te veel vocht verliest en oververhit raakt. Je lichaamstemperatuur kan oplopen tot wel 40 graden. Dit gebeurt vaak als je te lang in de volle zon bent zonder genoeg te drinken. Je lichaam kan niet meer goed zweten en daardoor niet meer afkoelen.

Je kunt een zonnesteek herkennen aan klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid en soms flauwvallen. In ernstige gevallen kun je ook verward raken of zelfs buiten bewustzijn raken.

Als iemand een zonnesteek heeft, is het belangrijk om zo snel mogelijk een koele plek op te zoeken. Laat het slachtoffer rusten en stoppen met inspanning, verwijder overbodige kleding en geef (isotone) sportdrank of water die niet te koud is. Als dit niet helpt start met actief koelen. Koel het hoofd en de nek met natte doeken, cold packs in oksel, liezen en/of nek. Zet een ventilator aan op de natte huis en drink water. Je kunt een zonnesteek voorkomen door een pet of hoed te dragen en zoveel mogelijk uit de felle zon te blijven, vooral op warme dagen.

Symptomen van oververhitting

Oververhitting begint vaak met milde klachten, maar kan snel erger worden. In het begin voel je je moe en duizelig, krijg je hoofdpijn en merk je dat je minder vaak naar het toilet gaat. Je urine wordt donkerder en je lichaam houdt vocht vast. Dit is het moment om in actie te komen: zoek een koele plek op en drink water.

Als de oververhitting erger wordt, kun je last krijgen van misselijkheid, flauwvallen en een snelle hartslag. Je huid voelt klam aan en je blijft veel zweten. Dit is een teken dat je lichaam moeite heeft om de hitte kwijt te raken. Rust nemen, afkoelen en water drinken is dan heel belangrijk om te voorkomen dat het nog erger wordt.

Bij een hitteberoerte stijgt de lichaamstemperatuur tot boven de 40 graden en voelt de huid juist droog en heet aan. In deze fase kun je verward raken, moeilijk praten of zelfs je bewustzijn verliezen. Dit is een levensgevaarlijke situatie waarbij direct medische hulp nodig is.

Wat moet je doen bij oververhitting?

Als je merkt dat jij of iemand anders oververhit raakt, ga dan zo snel mogelijk naar een koele plek en trek overbodige kleding uit. Drink kleine slokjes water en probeer het lichaam te koelen, bijvoorbeeld met natte doeken of een ventilator. Als iemand suf of verward raakt, bel dan direct 112.

Bij een hitteberoerte is snel handelen van levensbelang. Het lichaam moet zo snel mogelijk afkoelen, bijvoorbeeld door iemand in een lauw bad te leggen of water over het lichaam te sprenkelen. Wacht niet af, want zonder snelle hulp kan dit heel gevaarlijk zijn.

Hoe voorkom je oververhitting?

Het is beter om oververhitting te voorkomen dan om het te moeten behandelen. Zorg op warme dagen dat je genoeg water drinkt, ook als je geen dorst hebt. Draag luchtige kleding en zoek regelmatig de schaduw op. Probeer zware inspanning te vermijden als het heel warm is en let extra goed op kinderen, ouderen en mensen die sneller last hebben van hitte.

Binnen kun je het huis koel houden door gordijnen dicht te doen en elektrische apparaten zo min mogelijk te gebruiken. Als het binnen te warm wordt, zoek dan een koelere plek op of gebruik een ventilator.

Tot slot

Oververhitting is een serieus probleem en kan gevaarlijk worden als je er niet op tijd bij bent. Wat begint met moeheid en duizeligheid, kan snel erger worden en zelfs levensbedreigend zijn. Door de signalen te herkennen en snel te handelen, kun je veel problemen voorkomen. Zorg goed voor jezelf en voor anderen, vooral op warme dagen. Wees voorbereid, want snel ingrijpen kan het verschil maken.

Wil jij goed voorbereid zijn op verschillende medische noodsituaties en leren hoe je levensreddend moet handelen? Volg dan onze cursus EHBO en Levensreddend handelen bij volwassenen.