Diabetes hypo of hyper

Stel je voor: je bent de hele dag moe, hebt continu dorst en moet om de haverklap naar het toilet. Misschien denk je dat je gewoon een slechte nacht hebt gehad of dat het een drukke week was. Maar wat als dit aanhoudt? Dit kunnen symptomen zijn van diabetes mellitus, beter bekend als diabetes of suikerziekte.

Wat is diabetes mellitus?

Diabetes is een aandoening waarbij de bloedsuikerspiegel te hoog is. Dit komt doordat het lichaam onvoldoende of geen insuline aanmaakt, of omdat de cellen niet goed reageren op insuline. Insuline is het hormoon dat helpt om suiker uit het bloed naar de cellen te transporteren, waar het als energie wordt gebruikt. Zonder deze balans kunnen er schommelingen in de bloedsuikerspiegel ontstaan, wat verschillende klachten kan veroorzaken.

Welke types zijn er?

Diabetes kent twee hoofdtypen die elk op een andere manier ontstaan en behandeld worden.

Type 1 diabetes is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de cellen in de alvleesklier aanvalt die insuline aanmaken. Hierdoor stopt de insulineproductie volledig. Mensen met dit type diabetes moeten dagelijks insuline injecteren of een insulinepomp gebruiken om hun bloedsuiker onder controle te houden. Dit type ontstaat vaak op jonge leeftijd.

Type 2 diabetes komt veel vaker voor en wordt meestal op latere leeftijd vastgesteld, al krijgen steeds meer jongeren ermee te maken. Een oorzaak hiervan is dat we in Nederland steeds meer mensen hebben met obesitas. Bij dit type maakt het lichaam nog wel insuline aan, maar reageren de cellen er niet goed op. Dit wordt insulineresistentie genoemd. De bloedsuikerspiegel blijft hierdoor verhoogd, en na verloop van tijd kan de alvleesklier steeds minder insuline gaan produceren, waardoor de situatie verergert. Goed te benoemen dat bij deze vorm van diabetes de leefstijl van de patiënt ervoor kan zorgen dat iemand een lange tijd gezonde bloedsuikerwaarden heeft zonder medicijnen. Dit heet remissie, maar dit lukt niet bij iedereen of het lukt maar een tijdje.

Hypo of hyper? 

Bij diabetes kunnen schommelingen in de bloedsuikerspiegel optreden. Dit kan leiden tot twee situaties: een te hoge bloedsuiker (hyperglykemie) of een te lage bloedsuiker (hypoglykemie).

Een hyper, oftewel een te hoge bloedsuikerspiegel, kan klachten veroorzaken zoals vermoeidheid, veel dorst, wazig zien, misselijkheid en frequent urineren. In ernstige gevallen kan iemand zelfs bewusteloos raken.

Een hypo, oftewel een te lage bloedsuikerspiegel, geeft andere symptomen. Iemand kan duizelig worden, zweten, hartkloppingen krijgen en zich erg moe voelen. Ook hier kan bewusteloosheid optreden als het niet op tijd wordt opgemerkt.

Het verschil tussen een hyper en een hypo is dus belangrijk om te herkennen. Bij beide situaties kan iemand buiten bewustzijn raken, maar de andere klachten geven een aanwijzing over de oorzaak.

Wat te doen bij een hypo of hyper?

Bij een hypo heeft iemand dus te weinig glucose in het bloed. Deze persoon kan moe worden, gaan zweten en/of wordt duizelig. Het is belangrijk dat deze persoon zo snel mogelijk iets van suiker binnenkrijgt. Dit kan door middel van dextro of frisdrank of desnoods iets te eten. Weet wel dat de laatste optie een minder snelle werking heeft. Het duurt langer voordat deze suikers beschikbaar zijn en in het bloed komen.

Bij een hyper heeft iemand te veel suiker in het bloed. Deze persoon kan veel dorst krijgen, veel gaan plassen en/of gaat wazig zien. Het is zaak dat deze persoon zo snel mogelijk suiker kwijtraakt, dit kan door bijvoorbeeld veel water te drinken. Let op, het is de belangrijk dat dit geen zoete suikerhoudende drank is. Ook kan veel bewegen helpen, hierdoor verbranden de spieren het teveel aan suikers. Sommige patiënten spuiten insuline, als dit het geval is moet er op dat moment snelwerkende insuline gespoten worden. Langwerkende insuline werkt tijdens een hyper te traag. Vaak heeft de patiënt met zijn arts of verpleegkundige doorgenomen hoeveel insuline er extra gespoten moet worden.

Wil jij goed voorbereid zijn op verschillende medische noodsituaties en leren hoe je levensreddend moet handelen? Volg dan onze cursus EHBO en Levensreddend handelen bij volwassenen.

Tot slot

Diabetes is een complexe ziekte, maar met de juiste kennis en aanpak kun je complicaties zoveel mogelijk beperken. Of je nu zelf diabetes hebt of iemand kent met diabetes, het is handig om te weten wat je kunt doen bij een hypo of hyper. Zo kun je tijdig ingrijpen en vervelende situaties voorkomen!